نویسندگان
1
استادیار دانشگاه گیلان
2
استاد /دانشگاه گیلان
3
استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گیلان
4
دانشیار روش ها و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه تهران
,
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
هدف: نابرابری و عدم توازن در روند توسعهیافتگی استانها، سبب نابرابری در زمینههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می شود. در این صورت ، ممکن است ورزش نیز مانند سایر بخشها از روند توسعهیافتگی نابرابر و نامتوازن برخوردار باشد؛ بنابراین پژوهش حاضر به منظور تحلیل روند و تغییرات توسعۀ ورزش قهرمانی استانهای ایران انجام گرفته است.
روششناسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از 48 شاخص، روند توسعهیافتگی ورزش قهرمانی استانهای ایران بین سالهای 1385 تا 1390 را بررسی کرده است. جامعه آماری شامل تمامی استانهای ایران و نمونه آماری برابر با جامعه آماری و شامل 31 استان است که در سال 1390در تقسیمات کشوری ایران قرار داشتند. ضمناً از روش تحلیل عاملی برای محاسبۀ شاخصهای ترکیبی و از تحلیل خوشهای برای تعیین سطح توسعهیافتگی ورزشی استانها استفاده شد.
یافتهها: بررسی روند توسعهیافتگی ورزش قهرمانی نشان داد در سال 1385 سطح توسعهیافتگی ورزش قهرمانی 8 درصد از استانها بالا بود و 6 درصد از آنها محروم و غیربرخوردار بودند. در حالی که در دورۀ شش سالۀ مورد بررسی ، نسبت استانهای توسعهیافته در سال 1390 به 3/43 درصد و نسبت استانهای محروم به 40 درصد تغییر کرده است. این روند نشان دهندۀ افزایش نابرابریها و شکاف میان استانها از نظر توسعهیافتگی ورزش قهرمانی در سالهای اخیر می باشد.
نتیجهگیری: با توجه به نابرابری توسعهیافتگی ورزش قهرمانی استانهای کشور، پیشنهاد میشود در برنامهریزیهای آتی ، اولویت تخصیص منابع به استانهای مرزی و پیرامونی اختصاص یابد تا علاوه بر جلوگیری از مهاجرت ورزشکاران و سایر منابع انسانی فعال در ورزش استانهای محروم، زمینۀ ارتقای هرچه بیشتر ورزش قهرمانی در کشور و کسب موفقیت در میادین بینالمللی و جهانی ایجاد شود
- احسانی، محمد؛ امیری، مجتبی و قرهخانی، حسن (1392)، طراحی و تدوین نظام جامع ورزش حرفهای کشور، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 17، صص 125-136.
- بختیاری، صادق (1381)، تحلیلی مقایسهای از توسعه صنعتی استانهای مختلف کشور، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 22، صص 155-185.
- پوراصغر سنگاچین، فرزام؛ صالحی، اسماعیل و دیناروندی، مرتضی (1391)، سنجش سطح توسعهیافتگی استانهای ایران با رویکرد تحلیل عاملی، مجله علمی-پژوهشی آمایش سرزمین، دوره چهارم، شماره دوم، صص 5-26.
- تندنویس، فریدون و قاسمی، محمدهادی (1386)، مقایسۀ دیدگاه ورزشکاران، مربیان و صاحبنظران در مورد راهکارهای پیشرفت ورزش قهرمانی ژیمناستیک،
المپیک، سال پانزدهم، شمارۀ 4 (پیاپی 40)، صص 17- 31.
- جمالی، فیروز؛ پورمحمدی، محمدرضا و قنبری، ابوالفضل، (1388)، تحلیلی بر روند نابرابری در نقاط شهری استان های ایران (1365-1385)، نشریه تحقیقات جغرافیایی، دوره 24، شماره 95، صص 1-28.
- حسینی، سید شاهو؛ حمیدی، مهرزاد؛ قربانیان رجبی آسیه و سجادی، سید نصرالله (1392)، شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای استعدیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالشهای فراروی آن، مدیریت ورزشی، شماره 17، صص 29-54.
- رجبی، مالک؛ حسینی، محمد سلطان؛ رضوی، سید محمد حسین و حسینی، سید عماد (1391)، نقش رسانهها و تماشاگران در جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی در ورزش قهرمانی، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 13، صص 93-106.
- رضوی، سید محمد حسین (1385)، خصوصی سازی و اصلاح ساختار ورزش قهرمانی در کشور، حرکت، شماره 27، صص 19-31.
- رضوی، سیدمحمدحسین؛ خوشچهره، محمد؛ کاظمنژاد، انوشیروان و اسدی، حسن (1383)، خصوصیسازی در ورزش با تأکید بر ورزش قهرمانی، نشریه علمی پژوهشی المپیک، شماره 4 (پیاپی 28)، صص 75-86.
- رمضانینژاد، رحیم و ریحانی، محمد (1390)، چالش توسعۀ ورزش همگانی در مقابل ورزش قهرمانی، همایش ملی تفریحات ورزشی، 2-3 آذر 1390، صص 56-57.
- ریحانی، محمد؛ عیدی، حسین و رمضانینژاد، رحیم (1389)، بررسی مدلها و فرایند مدیریت ورزشکاران نخبه، دهمین همایش علمی-پژوهشی دانشگاه گیلان، 27 خرداد 1389.
- زیاری، کرامتالله؛ سرخکمال، کبری و زنجیرچی، سید محمود (1389)، ارزیابی کلاسیک کارایی استانهای کشور از لحاظ توسعهیافتگی با استفاده از روش DEA، برنامهریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، شماره 3، صص 255-273.
- سرائی، محمد حسین؛ سرخکمال، کبری؛ بیرانوندزاده، مریم و مهینیزاده، منصوره (1390)، ارزیابی وضعیت توسعهیافتگی استانهای کشور با استفاده از تکنیک لاجیت و پروپیت، فصلنامۀ علمی پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره سوم، ص 79-92.
- سلیمیفر، مصطفی (1381)، مطالعۀ روند تغییرات سطوح توسعه صنعتی و توسعه منطقهای در ایران طی دوره 75-1355، مجلۀ تحقیقات اقتصادی، شماره 61، صص 77-105.
- سیف پناهی شعبانی، جبار؛ گودرزی، محمود؛ حمیدی، مهرزاد و خطیبی، امین (1390)، طراحی و تدوین راهبرد توسعه ورزش قهرمانی استان کردستان، مدیریت ورزشی، شماره 8، صص 57-73.
- شریفنژاد، علی (1387)، بررسی وضع موجود و تدوین شاخصهای استعدادیابی در رشتۀ دوچرخهسواری، طرح پژوهشی، پژوهشکدۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی.
- صادقی آرانی، زهرا و میرغفوری، سید حبیباله (1388)، تجزیه و تحلیل وضعیت توسعهیافتگی ورزشی استانهای ایران طی سالهای 85-1384، پژوهش در علوم ورزشی، شماره 24، صص 103-120.
- ضرابی، اصغر و شاهیوندی، احمد (1389)، تحلیلی بر پراکندگی شاخصهای توسعۀ اقتصادی در استانهای ایران، مجلۀ جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 21، شماره 2 (پیاپی 38)، صص 17-32.
- ضرابی، اصغر و شیخ بیگلو، رعنا (1390)، سطحبندی شاخصهای توسعه سلامت استانهای ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42، صص 107-128.
- طحاری مهرجردی، محمد حسین؛ زنجیرچی، سید محمود؛ بابایی میبدی، حمید و زارعی، محمد (1391)، بسط یک مدل ناپارامتریک برای ارزیابی عملکرد کشورهای شرکت کننده در بازیهای المپیک، مدیریت ورزشی، شماره 14، صص 177-196.
- عبداللهزاده، غلامحسین و شریفزاده، ابوالقاسم (1391)، سطحبندی توسعۀ منطقهای در ایران، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال چهارم، شماره 13، صص 41-62.
- عسکریان، فریبا؛ جعفری، افشار و فخری، فرناز (1392)، رتبهبندی استانهای کشور از نظر توسعۀ ورزش قهرمانی با استفاده از روش تاکسونومی عددی، چهارمین همایش مدیریت ورزشی، تیرماه 1392، صص 15-16.
- عسگری، بهمن؛ ریحانی، محمد؛ عیدی، حسین و رمضانینژاد، رحیم (1390)، چالش استعدادیابی در ورزش: توسعۀ ورزش یا موفقیت بینالمللی، اولین همایش ملی استعدادیابی در ورزش، 27-28 مهر 1390، صص 66-70.
- غفرانی، محسن؛ گودرزی، محمود؛ سجادی، نصرا...؛ جلالی فراهانی، مجید و مقرنسی، مهدی (1388)، طراحی و تدوین راهبرد توسعۀ ورزش همگانی استان سیستان و بلوچستان، نشریۀ حرکت، شماره 39، صص 107-131.
- فطرس، محمد حسن و بهشتیفر، محمود (1385)، تعیین سطح توسعهیافتگی استانهای کشور و نابرابری بین آنها طی سالهای 1373 و 1383، نامۀ اقتصادی، جلد دوم، شماره 2، صص 101-122.
- کلانتری، خلیل (1380)، برنامهریزی و توسعه منطقهای (تئوریها و تکنیکها)، چاپ اول، تهران: خوشبین، صص126-127.
- گرین، مایک و هولیهان، باری (2008)، سیاستگذاری و اولویتبندی در توسعۀ ورزش قهرمانی، ترجمه: رضا قراخانلو و احسان قراخانلو، چاپ اول، کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران، 1388، ص12.
- محمد قلینیا، جواد (1387)، نظام آمایش ورزش قهرمانی کشور بررسی تعاریف، مدلها و تکنیکهای برنامه ریزی ملی و منطقهای، طرح تحقیق سازمان تربیت
بدنی جمهوری اسلامی،دفتر ملی مدیریت و توسعه ورزش کشور.
- مرادی، مهدی؛ هنری، حبیب و احمدی، سید عبدالحمید (1390)، بررسی نقش چهارگانه رسانههای ورزشی در توسعه فرهنگ ورزش قهرمانی، مدیریت ورزشی، شماره 9، صص 167-180.
- مصری نژاد، شیرین و ترکی، لیلا (1383)، تعیین درجه توسعه نیافتگی آموزشی استان های ایران (تکنیک تاکسونومی عددی)، مجله علوم اداری و اقتصاد اصفهان، سال 16، شماره 3و 4، صص 176-196.
- مظفری، سید امیر احمد؛ الهی، علیرضا؛ عباسی، شهامت؛ احدپور، هنگامه و رضایی، زینالعابدین (1391)، راهبردهای توسعه نظام ورزش قهرمانی ایران، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 13، صص 33-48.
- ملکی، سعید و شیخی، حجت (1388)، تحلیل و طبقهبندی شاخصها و تعیین اولویتهای توسعه در استانهای کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای، نشریه جغرافیا و برنامهریزی (دانشگاه تبریز)، سال 14، شماره 29، صص 61-85.
- موحد، علی؛ فیروزی، محمدعلی و روزبه، حبیبه (1391)، تحلیل درجۀ توسعهیافتگی شهرستانهای استان خوزستان با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای، مجلۀ پژوهش و برنامهریزی شهری، سال دوم، شمارۀ 5، صص 43-56.
- مولایی، محمد (1386)، مقایسۀ درجۀ توسعهیافتگی بخش خدمات و رفاه اجتماعی استانهای ایران طی سالهای 1373 و 1383، فصلنامۀ پژوهشهای رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارۀ 24، صص 241- 258.
- مولایی، محمد (1387)، بررسی و مقایسۀ درجۀ توسعهیافتگی بخش کشاورزی استانهای ایران طی سالهای 1373 و 1383، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال شانزدهم، شمارۀ 63، صص 71- 88.
- هنری، حبیب؛ احمدی، سید عبدالحمید احمدی و مرادی، مهدی (1391)، بررسی عوامل مؤثر نقشهای اطلاعرسانی، مشارکت اجتماعی، آموزش و فرهنگسازی رسانههای ورزشی در توسعه ورزش قهرمانی، مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 12، صص 127-145.
- Ø BaAndreoni, Andreff, M., & Andreff, W (2010). Economic Prediction of Sport Performances: From Beijing Olympics to 2010 FIFA World Cup in South Africa. Working Paper Series. Paper No: 10-08.
- Ø Bernard, A.B (2008). Going for the Gold: Who Will Win the 2008 Olympic Games in Beijing. Hanover: Tuck School of Business at Dartmouth;
- Ø De Bosscher, V., De Knop, P., van Bottenburg, M., & Shibli, S (2006). A Conceptual Framework for Analysing Sports Policy Factors Leading to International Sporting Success. European Sport Management Quarterly. 6(2): 185-215.
- Ø De Bosscher, V., De Knop, P., van Bottenburg, M., & Shibli, S (2008). The Paradox of Measuring Success of Nations in Elite Sport. Sport Geography. Belgeo. 2: 217-234.
- Ø De Bosscher, V., De Knop, P., van Bottenburg, M., Shibli, S., & Bingham, J (2009). Explaining international sporting success: An International Comparison of Elite Sport Systems and Policies in Six Countries. Sport Management Review. 12: 113-136.
- Ø Hoffman, R., Lee, C.G., & Ramasamy, B (2002). The Socio-Economic Determinants of International Soccer Performance. Journal of Applied Economics. 5(2): 253-272.
- Ø Jiang, Y., Ma, T., Huang, Z (2010). The Economic Factors Analysis in Olympic Game. International Journal of Sports Science and Engineering. 4(3): 181-187.
- Ø Mourao, P.J.R (2010). Reginal Determinants of Competitiveness: The case of Eueropian Soccer Teams. International Journal of Sport Finance. 5(3): 222-234.
- Ø Sterken, E., & Kuper, G (2003). Participation and Performance at the Olympic Summer games. Economy and Sport. 3: 13-20