نوع مقاله : مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I

نویسندگان

• حسن غلامی قاجاری ¹
• حمیدرضا گوهررستمی ²

¹ دانشجوی دکتری مدیریت ورزش، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

² دانشیار مدیریت ورزش، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل ثبات-کارایی رقابت‌پذیری رشته‌های ورزش نخبه جمهوری اسلامی ایران در بازی‌های المپیک تابستانی بود.
روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی، توصیفی-تحلیلی و با رویکرد کمی انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه رشته‌های ورزش نخبه جمهوری اسلامی ایران در بازی‌های المپیک تابستانی از 2000 تا 2024 می‌باشد که حداقل یک مدال گرفته‌اند. نمونه‌گیری به صورت تمام شمار از رشته‌های مدال‌آور بود. داده‌ها از منبع رسمی تالار افتخارات کمیته ملی المپیک و سایت رسمی کمیته بین‌المللی المپیک استخراج شد. سپس با استفاده از شاخص‌های محقق ساخته، ثبات و کارایی مدال‌آوری محاسبه و ماتریس چهارگانه‌ای برای تحلیل رقابت‌پذیری رشته‌های ورزش نخبه شکل گرفت. روایی صوری و محتوایی شاخص‌های محقق ساخته توسط اساتید مدیریت ورزشی و پایایی نیز با بازآزمایی ارزیابی و تایید شد.  
یافته‌ها: تحلیل ثبات-کارایی کشتی، کاراته و تکواندو را در ناحیه رقابت‌پذیری نخبگانی راهبردی، وزنه‌برداری را در ناحیه رقابت‌پذیری باثبات کم‌بازده و تیراندازی و دو و میدانی را در ناحیه رقابت‌پذیری کم‌بازده بی‌ثبات قرار داد.
نتیجه‌گیری: هرچند کشتی و تکواندو از جایگاه رقابت‌پذیری نخبگانی برخوردارند، اما با توجه به سرمایه‌گذاری رقبا، ابتدا باید بر حفظ جایگاه فعلی آنها تمرکز شود و سپس برنامه‌ریزی برای ارتقای عملکرد در ادوار آینده انجام گیرد. جایگاه کاراته نیز نیازمند رایزنی بین‌المللی برای بازگشت به المپیک است. وزنه‌برداری با عملکرد باثبات اما کم‌بازده، نیازمند افزایش کارایی در مدال‌آوری است تا ثبات مدال‌آوری در ادوار بعد کاهش نیابد. تیراندازی و دو و میدانی نیز برای بهبود رقابت‌پذیری نیازمند بازنگری اساسی در برنامه‌های توسعه ورزش نخبه هستند.  

کلیدواژه‌ها

• المپیک
• ثبات
• رقابت‌پذیری
• کارایی
• مدال

موضوعات

• مدیریت و توسعه ورزش

عنوان مقاله [English]

Stability-Efficiency Analysis of the Competitiveness of Elite Sport in the Islamic Republic of Iran at the Summer Olympic Games

نویسندگان [English]

• Hasan Gholami Ghajari ¹
• Hamidreza Goharrostami ²

¹ Ph.D Student in Sport Management, Department of Sport Management, Faculty of Sport Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran.

² Associate Professor of Sport Management, Department of Sport Management, Faculty of Sport Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran.

چکیده [English]

Objective: The present study aimed to analyze the stability-efficiency of competitiveness in elite sports of the Islamic Republic of Iran at the Summer Olympic Games.
Methodology: This applied, descriptive-analytical study used a quantitative approach. The research population included all elite sports of Iran that won at least one medal in the Summer Olympic Games 2000-2024. Sampling was conducted census of medal-winning disciplines. Data were extracted from the official source, the Hall of Fame of the National Olympic Committee and the official website of the International Olympic Committee. Then, using researcher-developed metrics, the efficiency and stability of medal achievement were calculated, and a four-quadrant matrix was constructed to analyze the competitiveness of elite sports. The face and content validity of the researcher-developed metrics were confirmed by professors of sports management. Reliability was assessed and verified through a test-retest procedure.
Results: Wrestling, Karate, and Taekwondo were positioned in the strategic elite competitiveness quadrant of the Stability-Efficiency matrix. Weightlifting was placed in the low-performing stable competitiveness quadrant, while shooting and athletics were classified under the low-performing unstable competitiveness quadrant.
Conclusion: Although Wrestling and Taekwondo are located in the strategic elite competitiveness position, given rival investments, focus should first be on maintaining their current standing, then planning performance improvement in future editions. Karate requires international negotiation to return to the Olympics. Weightlifting is stable but low-performing; efficiency must improve to ensure stability does not decline in future editions. Shooting and athletics require fundamental revision of elite sport development programs to enhance competitiveness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Competitiveness
• Efficiency
• Medal
• Olympic
• Stability